ÖĞRENME TÜRLERİ (LEARNING TYPES)

Öğrenme doğumdan ölene kadar devam eden, aktif bir eylemdir. Ancak her insanın şartlarına ve karakterine uygun farklı öğrenme türleri olabilir. Öğrenme türleri canlıların çeşidine cinsiyetine, yaşına göre farklılık gösterir. Öğrenmeyi en verimli bir hale getirmek için türlerini ve özelliklerini bilmekte fayda vardır.

*Öğrenme Nedir?

Öğrenme yaşayarak ve deneyimleyerek, farkında olmadan veya çaba harcayarak kazanılan yeni davranışlar ve edinilen yeni bilgilerdir.İnsan doğası gereği sürekli öğrenme eğilimindedir. Daha dünyaya ilk geldiği andan itibaren yeni şeyler öğrenmektedir. Öğrenmeyi, bir canlının hayatını sürdürebilmesi için gereken önemli bir koşul olarak görebiliriz.

*Öğrenme türleri nelerdir?

1) Motor Öğrenme: Motor becerileri, kas bileşenlerinin çalışması ile alakalı bir durumdur. Bu sebeple motor öğrenme algılama yoluyla öğrenmekten ziyade kas becerilerinin alışkanlık kazanması olarak nitelenebilir. Örneğin; dans eden kişilerin dans hareketlerini yaparken kurallara uyması motor öğrenmeyi yansıtır.

2) Deneme – Yanılma ile Öğrenme: Kişiler yaşantılarında aynı olayları tekrar edebilirler. Yaşanan tekrarların her birinde farklı bir tepki veren kişi sonunda en doğrusuna karar verebilir. Denemeler devam ederken davranışlar olumlu açıdan artış gösterir. Yaşanan tekrar miktarı artış gösterdikçe kişinin hata sayısı azalır. Böylelikle öğrenme düzeyinde artış görülür. Örneğin yeni alınan bir bilgisayarın özelliklerinin deneyerek keşfedilmesi ve her seferinde farklı bir keşif yapılması bu duruma örnektir.

3) Koşullanma ile Öğrenme: Kişi önceden herhangi bir tepki vermediği durumlara ödül ya da ceza verilerek tekrar edilmesi durumunda tepki vermeye başlar. Koşul yoluyla öğrenmenin temeli budur. Koşullanarak öğrenme kendi arasında iki gruba ayrılır. Bunlar:

a) Edimsel Koşullanma: Bu türün temelini ödül ve ceza ikilisi oluşturur. Kişiye istenilen davranışı göstermesi durumunda ödül verileceği, tam tersini yapması durumunda da ceza verileceği belirtilir. Sirkteki hayvanların ve polis eğitim köpeklerinin eğitimi sırasında kullanılan öğretme yöntemi budur.
b) Klasik Koşullanma: Edimsel koşullanmaya göre daha acımasız bir yöntem olduğu söylenebilir. Doğal bir etkiyle davranış gerçekleştiren olgunun aynı davranışı yapay bir durumda da göstermesi beklenir. Örneğin; ateş üzerinde yürütülen bir maymunun ilerleyen zamanlarda darbuka çalındığında doğal olarak yürüyerek, hareketlenmeye başlaması gibi.

İki koşullanma arasındaki farklar; klasik koşullanmada beklenen davranış ve davranışı tetikleyen uyarıcı belirlenmiştir. Edimsel koşullanmada görülecek davranış tamamen sürprizdir. Klasik koşulla öğrenmede davranışlarda sürekli olarak bir pekiştirme gerçekleşirken; edimsel koşulla öğrenmede yalnızca beklenen doğru davranışta pekiştirme gerçekleştirilir.

4) Bilişsel Öğrenme: Bu öğrenme türü kendi arasında 4 başlık altında incelenir. Bunlar; kavrayış ile öğrenme, model alma yöntemi ile öğrenme, farkında olmadan öğrenme, sözel öğrenmedir.

a) Kavrayış ile Öğrenme: Yaşanan olayların, bilinen durumlarla olan sıkı ilişkisini aniden çözümlemek yoluyla gelişir. Örneğin; cinayet bürosunda çalışan bir polisin, olay yerindeki cinayeti ani bir şekilde çözümlemesi.
b) Model Alma Yöntemi ile Öğrenme: Yakınındaki kişilerin karşılaştıkları olaylarda nasıl tepki verdikleri ve nasıl davranış sergilediklerini gözlemleyerek; kendine pay biçmesidir. Genellikle çocuklar tarafından çok sık uygulanır. Çocuklar birçok davranışı anne ve babasından model alarak öğrenirler.
c) Sözel Öğrenme: Okuyarak ya da dinleyerek öğrenme türüdür. Eğitim alanının temelini oluşturur. Örneğin; Cumhuriyet’in ilanının öğrenilmesi.
d) Farkında Olmadan Öğrenme: Bilinçsiz olarak gelişen bir öğrenme türüdür. Ev ile iş arasındaki yol üzerinde bulunan mekânların isimlerinin öğrenilmesi gibi.